Budowa stawu
psa jest taka sama jak w przypadku ludzi, a do jego podstawowych elementów
możemy zaliczyć: torebkę stawową, chrząstkę stawową, jamę stawową wraz z
zawartym w niej płynem stawowym. Jednym z głównych składników wchodzących w
skład stawu jest kwas hialuronowy, który występuje w płynie stawowym oraz w
luźnej tkance łącznej, a także siarczan chondroityny, który jest głównym
składnikiem chrząstki stawowej oraz kolagen. Mówiąc o tkankach stawu należy
także wspomnieć o siarczanie glukozaminy, który jest naturalnym składnikiem
substancji międzykomórkowej chrząstki stawowej oraz tzw. mazi stawowej.
Poszczególne funkcje tych czterech związków w prawidłowym działaniu stawu
zostały przedstawione w poniższej tabeli.
Związek
|
Występowanie
|
Funkcja
|
Siarczan chondroityny
|
Główny składnik chrząstki stawowej
|
Zapewnia właściwą wytrzymałość i sprężystość
chrząstce stawowej,
|
Kwas hialuronowy
|
Składnik płynu stawowego oraz luźnej tkanki
łącznej
|
Zapewnia właściwą wytrzymałość i sprężystość
chrząstce stawowej
|
Siarczan glukozaminy
|
Składnik substancji międzykomórkowej chrząstki
stawowej oraz płynu stawowego
|
Prekursor do syntezy glukozaminoglikanów (GAG),
|
Kolagen
|
Główny składnik chrząstki stawowej
|
Zapewnia właściwą wytrzymałość i sprężystość
|
Jak łatwo zauważyć obecność, a
tym samym metabolizm tych składników stawu jest bardzo istotny dla zachowania
jego prawidłowego działania. Teraz pojawia się pytanie- czy warto je suplementować, a jeśli tak to w jakiej formie?
Na początek
zacznijmy od omówienia suplementacji glukozaminy. Związek ten naturalnie obecny
jest w skorupach skorupiaków takich jak kraby, małże, czy krewetki. Glukozamina
i chondroityna wspomagają naprawę i odbudowę chrząstki stawowej, uśmierzają ból
oraz pomagają w zwalczaniu stanu zapalnego. Co ciekawe ilość glukozaminy,
chondroityny i innych GAG zmniejsza się wraz z wiekiem zwierzęcia. W reklamach
wielu karm i smakołyków można wyczytać: „Zawiera naturalne źródło glukozaminy i
chondroityny”, albo „Dzięki dodatkowi glukozaminy i chondroityny karma wspiera
stawy Twojego psa”, jednakże pojawia się pytanie, czy rzeczywiście zawarta w
tych produktach ilość glukozaminy jest wystarczająca? Opierając się na badaniach Twój pies powinien otrzymywać 20 mg
glukozaminy na 0,45 kg wagi ciała dziennie, co oznacza, że pies o wadze ok. 23
kg potrzebuje ok. 1000 mg glukozaminy dziennie. W związku z tym przyjrzałam
się zawartości glukozaminy w różnych karmach oraz policzyłam ile dostarczają
one glukozaminy psu o wadze ok. 23 kg bazując na zalecanym dawkowaniu podanym przez
producenta. Poniżej wyniki ( wybrałam przykładowe karmy: dla psów dorosłych
dużych ras, dla szczeniąt, weterynaryjna na stawy, dla psów dorosłych aktywnych
i dla psów dorosłych o zwykłej aktywności)
Karma
|
Zawartość glukozaminy
w karmie [mg/kg]
|
Dawka dzienna dla psa
o wadze ok. 23 kg [g]
|
Zawartość glukozaminy
w dawce dziennej [mg]
|
Ilość gramów karmy
zaspokajająca zapotrzebowanie psa o wadze ok. 23 kg [mg] na glukozaminę
|
Duże rasy
|
1500
|
300
|
450
|
667
|
Dla psów aktywnych
|
1400
|
281
|
393
|
714
|
Dla psów dorosłych
|
1400
|
270
|
378
|
714
|
Weterynaryjna na stawy
|
580
|
395
|
229
|
1724
|
Dla szczeniąt
|
80
|
225
|
18
|
12500
|
Duże rasy
|
260
|
201
|
52
|
3846
|
Dla psów dorosłych
|
300
|
233
|
70
|
3333
|
Jak można
zauważyć po przeanalizowaniu tabeli wszystkie przedstawione karmy mają
niedostatek glukozaminy. Z przeprowadzonego przeze mnie reaserchu dużo
producentów chwali się, że w ich karmach jest glukozamina i chondroityna, ale
tak naprawdę niewielu podaje ich zawartość. Kolejny wniosek jaki mi się nasunął
to jeśli już producenci podają zawartość tych związków to najwięcej ich jest w
karmach bez zbóż o dużej zawartości mięsa, natomiast karmy z kiepskim składem
najczęściej też mają kiepską zawartość tych związków (o ile producent w ogóle
podaje takie informacje) mimo wielkich napisach na opakowaniach w stylu:
„wspiera stawy, glukozamina i chondroityna, dla dużych ras” i tak dalej. Nie
oznacza to oczywiście iż podawanie niskiej jakości karmy o znikomej zawartości
białka i dodawanie do niej suplementu na stawy jest właściwe, ale o roli wysokiej jakości białka zwierzęcego w
prawidłowym funkcjonowaniu stawu napiszę niżej. Jak widać w tabeli
rozpiętość zawartości glukozaminy jest bardzo duża, a nasz przykładowy 23 kg
pies aby zaspokoić swoje zapotrzebowanie na glukozaminę spożywając dane karmy
musiałby jeść od 1-2 ( w przypadku 3 pierwszych karm) do aż 694 (!- w przypadku
karmy dla szczeniąt i juniorów) razy więcej karmy niż zaleca producent. Identycznie
ma się sprawa z zawartością chondroityny w karmach (dzienna dawka chondroityny
powinna wynosić 16 mg/0,45 kg masy ciała), dlatego też nie będę przytaczała
drugiej tabeli. Dzięki tym obliczeniom widać iż dodatkowa suplementacja
glukozaminy i chondroityny może być wskazana mimo iż pies je karmę z tymi
składnikami. Naturalnym suplementem zawierającym oba te ważne składniki jest mączka z małży nowozelandzkich.
MSM- metylosulfonylmetan
Pisząc o
wspomaganiu stawów warto też wspomnieć o tzw. MSM, czyli związku który często
występuje w suplementach wraz z glukozaminą i chondroityną. Według
przeprowadzonych badań ma on duże znaczenie w łagodzeniu dolegliwości
związanych ze stawami- ma między innymi działanie przeciwzapalne i
przeciwbólowe. W skład MSM wchodzi siarka, która ma ogromne znaczenie w
procesach naprawczych chrząstki stawowej. Naturalne źródła MSM to mięso, jaja,
ryby, drób oraz mleko, jednakże ze względu na zubożenie gleby oraz ponieważ MSM
jest częściowo degradowane podczas przechowywania i przygotowywania jedzenia
jego ilość dostarczana z pożywieniem może być zbyt niska. W przypadku psów i
kotów karmionych przemysłowym, przetworzonym jedzeniem bez dodatku MSM podaż
tego związku jest znikoma, natomiast sytuacja ma się lepiej w przypadku
karmienia zwierząt dietą naturalną bazującą na świeżych składnikach. Na skalę
przemysłową MSM produkowane jest z metanu lub z odpadów ropy naftowej. Synteza
chemiczna, która służy do produkcji MSM stwarza ryzyko przedostania się do
produktu końcowego zanieczyszczeń takich jak metale ciężkie, dlatego jeśli
zdecydujemy się na stosowanie MSM u pupila należy dobrze zapoznać się z
procedurami sanitarnymi stosowanymi u danego producenta. Terapeutyczna dawka dla psów to ok. 50-100 mg MSM na ok. 4,5 kg wagi
ciała.
Wolne rodniki, antyoksydanty
Chrząstka
stawowa cały czas narażona jest na uszkodzenia oraz najnormalniejsze w świecie
zużywanie. Jednym z czynników prowadzących do uszkodzenia chrząstki są tzw.
wolne rodniki, które reagują z obecnymi w chrząstce glukozaminoglikanami (GAG)
powodując zmniejszenie sprężystości i wytrzymałości chrząstki stawowej, co w
konsekwencji może prowadzić do jej uszkodzeń. Aby zmniejszyć uszkodzenie
komórek wywołanych wolnymi rodnikami dobrze jest wzbogacić dietę psów, które są
szczególnie narażone na urazy stawów w antyoksydanty. Powszechnymi
antyoksydantami jest witamina E, witamina C oraz beta-karoten. Naturalna
witamina E oraz beta-karoten znajdują się w warzywach, natomiast naturalnym
źródłem witaminy C są warzywa, owoce, ale także mączka z owoców róży, która
zawiera jej rekordową ilość. Obie te witaminy wchodzą także w skład mączki z
zielonych małży nowozelandzkich, o której będę dokładniej pisała w osobnym
artykule.
Nienasycone kwasy tłuszczowe
Nienasycone kwasy tłuszczowe
odgrywają kluczową rolę w rozwoju stanu zapalnego, a co za tym idzie w rozwoju
dolegliwości bólowych. Ważny jest tutaj szczególnie odpowiedni stosunek kwasów
Omega-6 do Omega-3, który powinien mieścić się w granicach 1:1 do 4:1. Dieta
bogata w kwasy Omega-6, a uboga w Omega-3 może prowadzić do zwiększenia stanu
zapalnego. Natomiast dieta bogata w Omega-3 pomaga w zmniejszeniu stanu
zapalnego. Jako iż większość karm dla psów, a także mięs ma niedostatek kwasów
Omega-3 dobrze jest uzupełnić dietę psa w te niezbędne nienasycone kwasy
tłuszczowe. Doskonałym, naturalnym źródłem kwasów Omega-3 jest olej z łososia.
Rola białka
I w końcu
dochodzimy do roli białka w prawidłowym funkcjonowaniu psich stawów, ponieważ
tak naprawdę dodatkowe wspomaganie powyższymi dodatkami żywieniowymi nie będzie
miało większego sensu jeśli nie zapewnimy psu odpowiedniej diety opartej na
wysokiej jakości białku zwierzęcym. Uściślając nie o samo białko chodzi, a o
aminokwasy, z których białko jest zbudowane. Pełnowartościowe białko powinno
zawierać 22 aminokwasy, z których aż połowa jest kluczowa jako iż organizm
zwierząt nie potrafi ich sam wytworzyć i muszą być dostarczone z pożywieniem.
Warto tutaj nadmienić iż skład aminokwasowy mięsa jest najbogatszy,
najkompletniejszy i najłatwiej strawny dla psów, a także dla kotów. Trzeba też
zdawać sobie sprawę iż kluczową rolę jeśli chodzi o białko odgrywa jego
strawność, czyli to ile z danego pokarmu dany organizm jest w stanie wyciągnąć
aminokwasów. Jak wiadomo pies jest zwierzęciem mięsożernym, dlatego też
najbardziej wartościowe i strawne białko dla psa pochodzi z mięsa, dlatego też
jego dieta powinna składać się z wysokiej jakości produktów mięsnych (i nie mam
tutaj na myśli mączek z piór, pazurów itd., które to są w większości kompletnie
niestrawne dla psa). A co ma wysokiej jakości białko zwierzęce do psich stawów?
Można powiedzieć, że wszystko jako iż białko jest głównym składnikiem
budulcowym całego organizmu, a zbyt mała ilość odpowiedniego do gatunku białka
skutkuje upośledzeniem zdolności regeneracyjnych całego organizmu w tym
zdolności regeneracji chrząstki stawowej oraz osłabieniem jej struktury.
Dodatkowo pokarm bogaty w białko zwierzęce, a co za tym idzie ubogi w
węglowodany (część z nich powoduje zwiększenie stanu zapalnego) wspiera rozwój
i wzmacnia mięśnie psa, co ma także wpływ na stawy. Dieta bogata w białko
pozwala także na zachowanie prawidłowej wagi ciała, co jest bardzo istotne,
ponieważ nadwaga powoduje znaczne obciążenie układu ruchu.
Ciąg dalszy nastąpi…
W części drugiej: „Zioła i
domowe, naturalne sposoby wspomagające psie stawy”
Źródła:
„Dogs Naturally Magazine”
http://www.swiatczarnegoteriera.republika.pl
http://www.yourholisticdog.com/nutrition-for-dogs-with-arthritis/
Natural Health Bible for Dogs & Cats, Shawn Messonnier, D.V.M.
http://www.yourholisticdog.com/nutrition-for-dogs-with-arthritis/
Natural Health Bible for Dogs & Cats, Shawn Messonnier, D.V.M.